Column | Vijf suggesties voor een nieuw Kabinet
In het regeerakkoord op hoofdlijnen kan de woonparagraaf rekenen op een redelijk prominente plek en dat stemt gunstig. Het moet ook, want we hebben te maken met een aanzienlijke uitdaging. De vastgoedsector staat over de hele linie klaar om die – samen met Den Haag – aan te gaan. Het is nog even afwachten hoe tot nu toe gemaakte afspraken concreet uitpakken, maar hierbij vast vijf suggesties voor de nieuw aan te treden bewindslieden en hun ambtenaren.
- Betrek alle partijen en stimuleer samenwerking
Om binnen tien jaar een miljoen woningen meer te kunnen bouwen is 350 miljard euro nodig, zo simpel is het. Zo’n bedrag betekent een onhaalbare aanslag op de Rijksbegroting en daarom moet gezocht worden naar andere financieringsbronnen. Eén van de voornemens in het akkoord is het organiseren van een Woontop. In beginsel goed nieuws, maar wat direct opvalt is het voornemen om daar alleen institutionele beleggers en woningcorporaties voor uit te nodigen. Da’s onvoldoende. Om de enorme investeringsopgave die er ligt aan te kunnen zijn partijen als banken, buitenlandse financiers, particuliere beleggers en niet-institutionele vastgoedbeleggers heel hard nodig. Juist dáár moet het geld vandaan komen. Dat betekent natuurlijk ook dat zij ook aan tafel horen te zitten bij een Woontop.
Deze column verscheen eerder op Vastgoedjournaal
- Verlaag de fiscale druk op investeerders en ontwikkelaars
Als we de uitdagingen op de woningmarkt willen adresseren en binnen aanzienlijke tijd voldoende duurzame en toekomstbestendige woningen willen hebben moet het voor investeerders en ontwikkelaars weer gaan lonen die te bouwen. Zorg daarom dat deze partijen snel een verlichting van de fiscale druk tegemoet kunnen zien. Het regeerakkoord op hoofdlijnen spreekt zich er nog niet over uit, maar dat moet in een definitieve versie nadrukkelijk wél het geval zijn.
- Zorg voor een bekwame ‘regisseur’
Meer regie om nieuwbouw te versnellen, zoals wordt geopperd, is geen slecht idee. Wel is het van belang een regisseur te kiezen die niet alleen verstand van zaken heeft, maar bovendien in staat is te luisteren naar advies – zowel uit de private als de publieke hoek – en daar vervolgens wat mee doet. De voorkeur gaat uit naar iemand die persoonlijke ervaring heeft in het leiden van omvangrijke ontwikkelingstrajecten of andere complexe operaties heeft geleid. De uitdagingen zijn dermate urgent en ingewikkeld dat adequaat en deskundig leiderschap en een sterke track-record keiharde profieleisen zijn.
- Benut de bestaande voorraad optimaal
In de discussie over de behoefte aan regie op de woningmarkt ligt de focus sterk op nieuwbouw. Maar laten we de bestaande voorraad zeker niet buiten beschouwing laten. We hebben te maken met een ongeëvenaarde wooncrisis en een belangrijk deel van de oplossing is gelegen in een beter gebruik van wat er al staat. Een paar suggesties.
Neem om te beginnen afscheid van de negatieve inkomenseffecten van samenwonen. Dat wordt nu bijvoorbeeld ontmoedigd doordat de AOW-uitkering voor alleenstaanden 70% is van die voor samenwonenden. Hier kan direct een streep doorheen. Hef daarnaast de beperkingen op die er nu zijn om te komen tot vernieuwende woonvormen. Er valt bijvoorbeeld veel voor te zeggen om jongere en oudere bewoners uit verschillende gezinnen onder één dak te laten wonen, maar in de praktijk is dat nog niet zo simpel. Zeker met het oog op demografische ontwikkelingen en maatschappelijke behoeften is het zaak ook hier belemmeringen en drempels weg te nemen. Een derde knop om betrekkelijk eenvoudig aan te draaien is die van de vergunningen. Een soepeler beleid op dit punt maakt broodnodige optimalisatie van het gebruik van de voorraad mogelijk, vooral in de grote steden. Het gaat tienduizenden woningzoekenden zonder twijfel een huis opleveren. Meer in het algemeen is doorstroming op de woningmarkt cruciaal en wellicht is het een idee om naast een regisseur voor nieuwbouw ook een speciale ‘doorstromingsgezant’ aan te wijzen.
- Compenseer gemeenten bij grondverkoop
Om nieuwbouw structureel op gang te krijgen is veel grond nodig die nu eigendom is van gemeenten. Die zullen onder de huidige omstandigheden onder de boekwaarde moeten verkopen. Om te voorkomen dat zij hun hakken in het zand zetten, moeten zij gecompenseerd worden als dat nodig blijkt te zijn.
De vastgoedsector staat in de startblokken om het nieuwe Kabinet te helpen een echte wooncrisis af te wenden en te komen tot toekomstbestendige oplossingen. Door de schouders er samen onder te zetten kunnen we het tij keren. Ik hoop van harte dat een nieuw landsbestuur én een nieuw parlement daar hun voordeel mee doen.
Huib Boissevain, CEO Annexum
