Nederland vergrijst in rap tempo en tegelijkertijd is er een aanzienlijk woningtekort
Nederland vergrijst in rap tempo en tegelijkertijd is er een aanzienlijk woningtekort. Deze combinatie zorgt voor een urgent probleem: er zijn niet genoeg passende woningen voor ouderen. Het kabinet heeft met het programma ‘Wonen en zorg voor ouderen’ in 2022 de ambitie uitgesproken om 290.000 woningen voor ouderen te bouwen tot 2030. Echter, de huidige bouwplannen wijzen op een grote achterstand. Onlangs stuurde Ministers De Jonge (BZ) en Helder (VWS) daarom een Kamerbrief naar de Tweede Kamer om hen te informeren over de voortgang van dit programma.
Oorzaken van de achterstand in de bouw van seniorenwoningen
Verschillende factoren dragen bij aan de achterstand in de bouw van seniorenwoningen. Een belangrijke oorzaak is de snel gestegen rente sinds de start van het programma, wat investeringen in seniorenwoningen minder aantrekkelijk maakt. Dit treft vooral ouderen die vaak op zoek zijn naar betaalbare huurwoningen.
Daarnaast maken overheidsmaatregelen, zoals de Wet betaalbare huur die per 1 juli jl. van kracht is, het minder aantrekkelijk voor beleggers om in huurwoningen voor ouderen te investeren. Deze wetgeving heeft invloed op het rendement, waardoor investeerders terughoudender zijn om te investeren in seniorenwoningen.
Verder kampen ontwikkelaars met een tekort aan geschikte nieuwbouwlocaties voor seniorenwoningen, stijgende bouwkosten en trage vergunningverlening. Maar ook het overvolle elektriciteitsnet en het watertekort, waardoor het niet altijd zeker is of nieuwbouwwoningen kunnen worden aangesloten op stroom en drinkwater, speelt de branche parten. Deze condities maken het voor projectontwikkelaars moeilijk om snel en efficiënt seniorenwoningen te bouwen, waardoor de benodigde huisvesting voor ouderen achterblijft.
Wie worden hierdoor geraakt?
Het woningtekort raakt vooral ouderen die behoefte hebben aan een passende woning. Zij blijven hierdoor langer in woningen wonen die niet meer aansluiten bij hun zorg- en leefbehoeften. Dit verhoogt de vraag naar thuiszorg en vergroot het risico op ongelukken. Ook zorgt het ervoor dat er minder doorstroom is op de woningmarkt, wat weer nadelig is voor andere woningzoekers, zoals starters en jonge gezinnen.
Er zijn aanzienlijke regionale verschillen in de bouw van seniorenwoningen. Flevoland loopt relatief gezien het minst achter met projecten zoals het Woonzorgcomplex Flora in Almere en een omvangrijk seniorencomplex op Urk. Andere provincies, zoals Zuid-Holland en Noord-Holland, hebben weliswaar meer woningen voor ouderen gerealiseerd, maar dit is nog steeds niet voldoende om aan de groeiende vraag te voldoen.
Het roer moet om. Maar hoe?
Het tekort aan passende woningen voor ouderen heeft verstrekkende gevolgen. De groep ouderen die in ongeschikte woningen woont, blijft groeien, en tegelijkertijd komt de zorgsector onder druk te staan door de toenemende vraag naar thuiszorg. Bovendien blijven de huur- en koopprijzen stijgen door het beperkte aanbod, wat problematisch is voor alle woningzoekers.
De vergrijzing en het tekort aan seniorenwoningen vormen een groeiend probleem. Om dit aan te pakken, kan de overheid door middel van beleid en subsidies de bouw van seniorenwoningen stimuleren. Woningcorporaties en projectontwikkelaars kunnen hierbij samenwerken om innovatieve oplossingen te bedenken en te realiseren.
Er zijn verschillende oplossingen denkbaar om het tekort aan seniorenwoningen aan te pakken. Een van de maatregelen is de ‘Stimuleringsregeling zorggeschikte woningen’ die sinds september 2023 van kracht is. Deze regeling biedt woningcorporaties een subsidie van maximaal 17.500 euro per woning als deze geschikt is voor verpleegzorg. Het succes van deze regeling moet nog blijken.
Daarnaast is er discussie over het invoeren van een planbatenheffing, een belasting op de waardestijging van grond voor grondeigenaren. Dit kan ervoor zorgen dat grondprijzen minder snel stijgen en er meer bouwlocaties beschikbaar komen. De huidige politieke discussie richt zich ook op het verbeteren van de grondmarkt en het versoepelen van procedures voor bestemmings- en omgevingsplannen. Deze maatregelen zijn van belang om projectontwikkelaars de kans te geven hun projecten sneller te realiseren en de woningvoorraad beter af te stemmen op de groeiende groep ouderen.
Samenwerken is een must
Om de woonzorgopgave voor ouderen succesvol aan te pakken, is een gezamenlijke inspanning nodig van de overheid, woningcorporaties en projectontwikkelaars. Door middel van subsidies, verbeterde regelgeving en innovatieve bouwoplossingen kan er een aanzienlijke verbetering worden gerealiseerd in de beschikbaarheid van passende woningen voor ouderen. Dit zorgt voor een betere leefomgeving voor ouderen en tegelijkertijd voor een efficiëntere benutting van de bestaande woningvoorraad en een betere doorstroom op de woningmarkt. In de praktijk zien we al enkele initiatieven die een positieve impact hebben. Zo is in Amsterdam-Oost het project Nieuwe Sint-Jacob gerealiseerd, waar Achmea Real Estate 305 ouderenwoningen verhuurt. Dit project laat zien dat met de juiste investeringen en samenwerkingen veel mogelijk is.
De toekomst van seniorenwoningen
De komende jaren zijn van cruciaal belang voor het behalen van de doelstellingen van het programma ‘Wonen en zorg voor ouderen’. Gezien de razendsnelle vergrijzing is het noodzakelijk dat deze initiatieven snel en effectief worden uitgevoerd om ervoor te zorgen dat ouderen in de nabije toekomst toegang hebben tot passende en veilige woningen. Wilt u meer weten over de voortgang van het programma ‘Wonen en Zorg voor ouderen’? Op deze website van de Rijkoverheid is de meest recente informatie te vinden.
_____________________________________________________________________________________
Bent u geïnteresseerd in meer nieuws zoals dit? Meld u dan nu aan voor onze nieuwsbrief!
